Makieta Zamku w Liwie

Historia zamku w Liwie sięga XV w. W początkach tego stulecia książę Janusz I Starszy zdecydował o budowie murowanego zamku obronnego nad rzeką Liwiec, przy granicy księstwa mazowieckiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Warownia zbliżona była wyglądem i rozmiarem do zamku górnego na wyspie jeziora Galve w Trokach – rezydencji wielkiego księcia Witolda. Budowa liwskiej twierdzy trwała ponad sto lat. Zamek osiągnął ostateczną formę a zarazem szczyt swej świetności w połowie XVI w. W tym czasie układ architektoniczny zamku składał się z wieży bramnej, „Domu wielkiego”, „Domu Mniejszego” oraz drewnianego spichrza, połączonych murem kurtynowym. Około 1555 r. wieżę bramną podwyższono o dwie kondygnacje.

Obok zamku obronnego funkcjonował tzw. Przygródek – połączony z warownią zespół drewnianych budynków pełniących funkcje militarne, administracyjne i gospodarcze. Wedle lustracji z 1549 r. w skład Przygródka wchodziły: „domek pisarza, prochownia, łaźnia, kuchnia, kancelaria, dwie stajnie, kilka domków oraz brama”. Lustracja z 1570 r. wymieniała następujące budynki: „brama mała, brama wielka, stajenka na trzy konie, domek, stajnia wielka, piekarnia, dom grodzki, dom wielki, kuchnia, nowa kuchnia, domek, domek stary i siedzenie letnie”. Osią Przygródka był most prowadzący od rynku miejskiego do zamku. Część budynków postawiono na dębowych palach. Dzięki jego umocnieniom można było uniknąć nagłego ataku i próby zaskoczenia załogi zamku. Dopiero po zdobyciu Przygródka potencjalny agresor mógł myśleć o rozpoczęciu szturmowania warowni. Po 1595 r. Przygródek był już w ruinie. W lustracji z tego roku wymieniono tylko niewielką stajnię oraz jeden zdewastowany budynek.

BUDOWA MAKIETY ZAMKU AD 2019

Makieta zamku to dzieło Adama Świtlaka, który poświęcił jej kilka miesięcy swego życia w 2019 r. Punktem wyjścia pracy były sugestywne wizualizacje komputerowe stworzone przez siedleckiego artystę i grafika komputerowego Wojciecha Florczykiewicza w latach 2011-15. Adam Świtlak dołożył do tego wyobraźnię i fantazję oraz autentyczne zaangażowanie – montując wystawę zamieszkał na tydzień w wieży zamkowej! Genius loci udzielił się twórcy, który oprócz precyzyjnie odtworzonej architektury zamku wraz z otoczeniem stworzył sztafaż „przyrodniczy” oraz szereg scenek rodzajowych ożywiających pejzaż makiety. Kolejnym pomysłem autora były dźwięki z przeszłości – plusk wody, szmer liści, głos dzwonów kościelnych i inne, stanowiące tło muzyczne obrazu. Podkreślają one wrażenie życia emanujące z tej znakomitej rekonstrukcji warowni w Liwie w stanie z AD 1555. Współautorem ścieżki dźwiękowej wybrzmiewającej przy liwskiej makiecie był syn Adama – Jan Świtlak, absolwent Wrocławskiej Szkoły Muzyki Nowoczesnej, multiinstrumentalista związany z warszawską sceną studencką.